BHP w Rolnictwie

PO PIERWSZE

Związek Zawodowy Pracowników Rolnictwa jest reprezentantem obrony praw, interesów zawodowych i socjalnych załóg przedsiębiorstw/gospodarstw rolnych. Według danych GUS na dzień 31.12.2021 roku pracujących w tym sektorze (kod PKD A-01 – uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową) było 130 253 osób zorganizowanych w prawie 8 tys. podmiotach gospodarczych. Podmioty te gospodarują na około 6% użytków rolnych (ok. 1 mln ha) i wytwarzają około 25 – 30% całej produkcji towarowej polskiego rolnictwa. Są to więc w większości nowocześnie zorganizowane i zarządzane przedsiębiorstwa/gospodarstwa rolne, w którym procesy pracy i produkcji powinny uwzględniać i zapewniać wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa przeciwpożarowego.

.

PO DRUGIE

Na podstawie Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 5 marca 2018 roku w sprawie zróżnicowania stopy procentowej składki wypadkowej z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków, zaliczono grupę działalności: uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową (kod PKD A-01) do wysokiej 9 kategorii ryzyka (na 12 kategorii) ustalając stopę skaładki na 2,53% od wynagrodzenia brutto w przedsiębiorstwie. W przypadku zaistnienia wypadku śmiertelnego składka ta jest podwyższana przez ZUS, przez kilka następnych lat, o prawie 100%. W przypadku dużych przedsiębiorstw, składka ta wynosi wtedy prawie 300 – 400 tys. zł rocznie. Stanowi to bardzo duże obciążenie finansowe. Według danych ZUS, za rok 2019 gospodarstwa rolne z sekcji A, dział 01 wpłaciły 49 mln 760 tys. zł składki wypadkowej.

.

PO TRZECIE

Art. 37 ust. 2 Ustawy o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U.2002 Nr 199 poz. 1673) nakłada na ZUS obowiązek prewencji wypadkowej, która jest pokrywana ze środków finansowych zgromadzonych w funduszu wypadkowym, w wysokości od 1,00% należnych składek na ubezpieczenie wypadkowe. Środki te powinny być przeznaczone na: analizy przyczyn i skutków wypadków przy pracy, upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe oraz sposoby przeciwdziałania tym zagrożeniom oraz prowadzenie prac naukowo – badawczych mających na celu eliminację lub ograniczenie przyczyn powodujących wypadki i choroby zawodowe. Niestety żadne z tych postanowień Ustawy, które powinny być wsparciem dla pracodawców, ZUS w przedsiębiorstwach rolnych nie prowadzi. Ograniczył się tylko do dofinansowania projektów dotyczących zakupu (w latach 2014 – 2019) ponad 100 podnośników, maszyn samojezdnych, wózków paletowych oraz kilku systemów filtrowentylacji. Kwota dofinansowania na te działania w latach 2014 – 2019 wyniosła ponad 8 mln zł i prowadzona była pod hasłem „utrzymania zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej przez płatników”. ZUS dofinansował w ciągu ostatnich 6 lat 137 podmiotów gospodarczych, czyli ok. 1,7% ogólnie istniejących . Podkreślić należy, że prowadzenie wyłącznie takich działań przez ZUS, nie spełnia wymogów nowoczesnej definicji prewencji operacyjnej, która powinna opierać się na kompleksowym, holistycznym i procesowym rozumieniu bezpieczeństwa i zdrowia. Kształcenie, szkolenie i dalsze kształcenie odgrywają w tym kluczową rolę. Dofinansowanie przez ZUS projektów, w ramach których zakłady rolne kupują głównie wózki widłowe, wózki paletowe jest zaprzeczeniem wymogów nowoczesnej prewencji.

.

PO CZWARTE

Portal oparty jest o wiedzę teoretyczną zdobytą na studiach z zakresu bhp u prof. dr hab. inż. Tadeusza SZOPY z Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej oraz kilkunastoletnią praktykę w zakresie bhp w przedsiębiorstwach rolnych. Podstawą wszelkich racjonalnych działań w zakresie bhp jest analiza ryzyka zawodowego w szczególności wykonana metodami ilościowymi. Dlatego też, zostały zaprezentowane przykładowe analizy ryzyka zawodowego na prawie wszystkich stanowiskach pracy rolniczej wykonane metodą probabilistyczną lambda. Drugim filarem na którym zbudowana jest portal, jest „Poradnik Bezpiecznej Pracy w Rolnictwie
– Pracuj Bezwypadkowo”, będący wdrożeniem wyników projektu badawczo – rozwojowego p.t. „Analiza bezurazowych zdarzeń wypadkowych na potrzeby działań prewencyjnych w gospodarstwach Agencji Nieruchomości Rolnych”. Wykonawcą projektu i autorem poradnika jest pracownik Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu dr hab. inż. Józef CIEŻ (obecnie emerytowany). Formą samopomocy merytorycznej w zakresu bhp oraz wymiany doświadczeń będzie „forum użytkowników” portalu z udziałem konsultantów: pracownika naukowego, prawnika oraz długoletnich pracowników służb bhp z nowoczesnych przedsiębiorstw rolnych.

.

Zarząd Główny Związku Zawodowego Pracowników Rolnictwa

.